Haligowskie Skały

Rezerwat przyrody Haligowskie Skały to z pewnością najbardziej niezwykłe miejsce po słowackiej stronie Pienin. Na powierzchni nieco ponad 63 ha chroniona jest w nim unikalna grupa skał wapiennych, a także towarzyszące im jaskinie oraz piargi. Najbardziej charakterystyczne skały to m.in. Ciemna i Kończysta, są też Białe Skały oraz Michałowa i Sowia. Efektownie prezentują się również skalne okna (np. Zbójnicka Brama) i piargi zalegające w niewielkich dolinkach – Głębokiej, Szerokiej, Michnowej i Jasiurowej. W Haligowskich Skałach nie zabrakło też jaskiń, noszących m.in. nazwy Borsuczej, Koziej czy Zbójnickiej. 

Haligowskie Skały - zdj. WikipediaZdecydowanie największy skarb rezerwatu stanowi jednak jaskinia Aksamitka. Jest to największa jaskinia całych Pienin, a długość jej korytarzy sięga ok. 335 m. Podobnie jak pobliski szczyt, grota zawdzięcza swoją nazwę osobie husyckiego przywódcy, Piotra Axamita, który ze swoimi siłami obozował tu w XV wieku. W niektórych źródłach jaskinia nazywana bywa jednak także Mleczną Dziurą, a określenie to nawiązuje prawdopodobnie do istniejących tu kiedyś (i zniszczonych przez turystów!) charakterystycznych nacieków. Podobnie było z zimującymi w Aksamitce nietoperzami - obecność człowieka sprawiła, że jaskinię opuścił przynajmniej jeden z zamieszkujących ją gatunków: podkasaniec wąskoskrzydły. Dewastacja jaskini skłoniła w 1979 czechosłowackie władze do zamknięcia prowadzącego do niej szlaku. Od tej pory wlot jaskini pozostaje zamknięty, a nietoperze znów odnalazły tutaj swój dom. Aksamitka może się także pochwalić bardzo bogatą historią. Badania naukowe wykazały, że ludzie zamieszkiwali w jaskini już w paleolicie, ok 35 tys. lat temu. W grocie odkryto też ślady obozowisk z XIV i XV stulecia. W dawnych czasach mieszkańcy okolicznych miejscowości znajdowali również w jaskini kości, które często brali za… szczątki smoków. Bardziej współczesne analizy dowiodły jednak, że chodziło o szkielety niedźwiedzia jaskiniowego. 

W rejon Haligowskich Skał dojść można szlakiem zielonym od strony Leśnicy lub z miejscowości Haligovce. Podejście z obu kierunków zajmuje ok. 1.20 godz., ale należy pamiętać, że szlak omija sam rezerwat i biegnie wzdłuż jego granic. W trosce o przyrodę lepiej podziwiać Haligowskie Skały z daleka. Będąc w tych stronach warto też zatrzymać się na chwilę w samych Haligovcach. Miejscowość ta może się pochwalić metryką sięgającą XIV stulecia i (podobnie jak większość okolicznych wsi) należała przez pewien czas do kartuzów z Czerwonego Klasztoru. Haligovce znajdują się niemal idealnie na granicy Pienin i Magury Spiskiej i mogą się pochwalić typowo spiską architekturą oraz charakterystycznym dla tych stron układem urbanistycznym. Ciekawostką jest również to, że znaczna część mieszkańców tej miejscowości do niedawna posługiwała się językiem polskim.