Ślady człowieka w Pieninach

Najstarsze ślady człowieka w Pieninach 

W Pieninach odnaleziono jedne z najstarszych śladów obecności  człowieka na ziemiach polskichWiększość turystów doskonale kojarzy takie zabytki pienińskiej historii, jak zamki w Czorsztynie i Niedzicy czy pozostałości po twierdzy na Górze Zamkowej. Dzieje obecności człowieka w tych stronach sięgają jednak znacznie bardziej zamierzchłej przeszłości. To właśnie w Pieninach znaleziono bowiem jedne z najstarszych na ziemiach polskich śladów ludzi prehistorycznych. 

Jaskinia skarbów

Podczas badań prowadzonych w Jaskini Obłazowej na zachodnim krańcu Pienin Spiskich odkopano fragment paliczka należący do człowieka neandertalskiego i pochodzący sprzed ponad 50 tys. lat. W tym samym miejscu odnaleziono też wyjątkowo dużą liczbę ludzkich śladów z okresów późniejszych. Były to np. kamienne narzędzia sprzed ok. 40 tys. lat oraz pozostałości po prehistorycznych górnikach, którzy wydobywali w tych stronach radiolaryt ok. 20 tys. lat temu. Pamiątkami po tych ostatnich są m.in. narzędzia wykonane z kości renifera i krzemienia. Przed ok. 18 tys. lat mieszkańcy jaskini zostawili najcenniejszy z odkrytych w niej skarbów – bumerang zrobiony ciosu mamuta. Wiadomo też, że jaskinia była nadal zamieszkiwana także w późniejszych tysiącleciach. Najmłodsze ze znalezionych w niej kamiennych narzędzi pochodzą bowiem sprzed ok. 10 tys. lat.  

Pieniny w epoce kamienia 

Jaskinia Obłazowa to nie jedyne miejsce w Pieninach, w którym odnaleziono pozostałości po naszych przodkach z epoki kamienia. Narzędzia wykonane z radiolarytu oraz krzemienia odkryto także w Kątach w Sromowcach Wyżnych. Pozostawili je ludzie, którzy mieli w tym miejscu swoje obozowisko przed ok. 13 – 10 tys. lat. Dużo pradawnych narzędzi kamiennych i broni odkopano też przy ujściu Macelowego Potoku do Dunajca pod Trzema Koronami. Ok. 9 tys. lat temu znajdowało się tu inne obozowisko, którego mieszkańcy zajmowali się prawdopodobnie m.in. połowem ryb, produkcją broni oraz obróbką kości i skór.

Od neolitu do średniowiecza

Ślady obozowisk z czasów neolitycznych odnaleziono w Pieninach w rejonie wsi Haligovce na Słowacji. Ludzie zamieszkujący wówczas te rejony trudnili się prawdopodobnie pasterstwem i karczowaniem lasów. Podobne zajęcia mieli też mieszkańcy Pienin w początkach epoki brązu. We wczesnym średniowieczu pojawiły się natomiast pierwsze grody. Zbudowano je na szczycie Jarmuty nad dzisiejszą Szczawnicą, na Zamczysku nad Sromowcami Wyżnymi i prawdopodobnie też w Wąwozie Homole. Jak głoszą lokalne przekazy, oprócz grodziska na Jarmucie miała też istnieć pogańska świątynia. Siedziby ludzkie w tamtym okresie wciąż były jednak w Pieninach nieliczne i taki stan rzeczy utrzymał się właściwie aż do połowy XIII stulecia. Osadnictwo na dobre ruszyło w tych stronach dopiero z chwilą ufundowania w 1280 roku przez Bolesława Wstydliwego klasztoru klarysek w Starym Sączu oraz zbudowania niedostępnego Zamku Pienińskiego, którego pozostałości możemy dziś zobaczyć na szczycie Zamkowej Góry w samym sercu Pienin.