Bryjarka i Bereśnik

Ze Szczawnicy na Bryjarkę i Bereśnik

Pieniny nie muszą być dla turystów odwiedzających Szczawnicę jedynym kierunkiem wycieczek. Miejscowość ta leży bowiem także u stóp innego z karpackich pasm - Beskidu Sądeckiego. Nad Szczawnicą ciągnie się jego najwyższa część - Pasmo Radziejowej - w którego południowej części położone są m.in. szczyty Bryjarki i Bereśnika. Obie góry są bardzo popularne wśród turystów i na obie wejść można żółtym szlakiem biegnącym z centrum Szczawnicy. Jest to łatwa trasa prowadząca m.in. obok charakterystycznego krzyża na Bryjarce i położonego pod Bereśnikiem schroniska. Można nią wejść także na znajdujący się w głównym grzbiecie Pasma Radziejowej szczyt Dzwonkówki. Czas dojścia do schroniska to ok. 40 min (w dół 30 min), wejście na Dzwonkówkę zajmuje natomiast ok. 2.40 godz. (powrót do Szczawnicy – 2 godz.). 

Krzyż na wulkanie

Pierwszą atrakcją na trasie jest Bryjarka. Prowadzi na nią ścieżka odbijająca od żółtego szlaku i biegnącą pod znajdujący się na szczycie metalowy krzyż. Obiekt ten zbudowała w roku 1902 firma należąca do Józefa Góreckiego z Krakowa. Ta sama, która rok wcześniej wsławiła się wzniesieniem krzyża na Giewoncie. Na samej Bryjarce krzyże też stawiano przed pojawieniem się metalowej konstrukcji. Pierwszy pojawił się ok. roku 1860 w miejscu, gdzie zgodnie z miejscową tradycją znajdowała się mogiła konfederatów barskich. Po siedmiu latach postawiono kolejny krzyż, który jednak w roku 1902 zniszczony został podczas burzy. Wtedy też postanowiono zbudować krzyż, który do dziś znajduje się na szczycie.

Kolejna ciekawostka związana z Bryjarką dotyczy jej budowy geologicznej. Góra ta jest bowiem jednym z niewielu w Beskidach szczytów pochodzenia wulkanicznego. Podobnie jak położona po drugiej stronie Szczawnicy Jarmuta, Bryjarka także zbudowana jest z andezytu. Skała ta eksploatowana była kiedyś w nieczynnym już kamieniołomie, a dorodne okazy andezytu zobaczyć można na położonej pod szczytem polanie. Z tej ostatniej podziwiać można także widok na leżącą w dole Szczawnicę, a także na Pieniny z Wysoką, Trzema Koronami i Sokolicą oraz na Tatry. Bryjarka zawdzięcza swoją nazwę istniejącym kiedyś na jej stokach pastwiskom. W dawnych czasach szczyt ten nazywany bywał także Światkówką lub Skałką. Na zboczach Bryjarki  znajdują się także źródła siedmiu typów wód mineralnych, których spróbować można w szczawnickim uzdrowisku.  

Bryjarka - schronisko i góra wisielców

Z Bryjarki szybko dotrzemy do kolejnego celu naszej wycieczki – schroniska pod Bereśnikiem. Słynie ono wśród turystów z dobrej kuchni oraz wspaniałego widoku na Pieniny i Tatry. Obiekt ten powstał w roku 1989 i zalicza się do tzw. bacówek turystki kwalifikowanej, a od roku 2013 nosi imię Edwarda Moskały – głównego pomysłodawcy tego typu schronień dla turystów. Ze schroniska dojdziemy na sam wierzchołek Bereśnika, a następnie szlak poprowadzi nas przez kilka mniej wyraźnych szczytów (m.in. Cieluszki i Kotelnicę) na Dzwonkówkę. Góra ta wzięła ponoć swoją nazwę od dźwięku dzwonków noszonych przez wypasane tu dawniej owce. Najciekawsza historia dotyczy jednak jednego z niższych wierzchołków Dwonkówki – tzw. Wisielca. W okresie od XVII do XIX stulecia znajdował się w tym miejscu cmentarz, na którym okoliczni mieszkańcy chowali samobójców. Zwyczaj ten utrzymał się aż do roku 1897, kiedy to w Krościenku powstał nowy cmentarz i osoby, które targnęły się na życie zaczęto grzebać za jego murem.

W tym miejscu można przerwać naszą wycieczkę i wrócić do Szczawnicy, lecz żółty szlak wcale się jeszcze nie kończy. Biegnie on dalej aż do Łącka, a także krzyżuje się z trasą czerwoną, ciągnącą się grzbietem Pasma Radziejowej. Tym ostatnim szlakiem możemy zejść do Krościenka nad Dunajcem lub powędrować do serca Beskidu Sądeckiego – na Przehybę i dalej na Radziejową.